Moderecycling schiet tekort in het redden van de planeet
In de flagshipstore van H&M in Parijs is het moeilijk om kleding te vinden die niet claimt gemaakt te zijn van ‘gerecyclede materialen’.
Vorig jaar was 79 procent van het polyester in de collecties afkomstig van gerecyclede materialen, en volgend jaar wil het bedrijf dat het allemaal gerecycled wordt.
De Zweedse fast fashion-gigant vertelde AFP dat gerecycled materiaal de “industrie in staat stelt haar afhankelijkheid van nieuw polyester gemaakt van fossiele brandstoffen te verminderen”.
Het probleem is dat “93 procent van al het gerecyclede textiel tegenwoordig afkomstig is van plastic flessen, en niet van oude kleding”, zegt Urska Trunk van campagnegroep Changing Markets.
Met andere woorden: uit fossiele brandstoffen.
En hoewel een plastic fles vijf tot zes keer gerecycled kan worden, kan een T-shirt van gerecycled polyester “nooit meer gerecycled worden”, aldus Trunk.
Volgens de non-profit Textile Exchange is vrijwel al het gerecyclede polyester gemaakt van PET (polyethyleentereftalaat) uit plastic flessen.
In Europa wordt het meeste textielafval gedumpt of verbrand. Slechts 22 procent wordt gerecycled of hergebruikt, en het grootste deel daarvan wordt omgezet in isolatie, matrasvulling of schoonmaakdoekjes.
“Minder dan één procent van de stof die wordt gebruikt om kleding te produceren, wordt gerecycled tot nieuwe kleding”, vertelde de Europese Commissie aan AFP.
Het recyclen van textiel is “veel complexer dan het recyclen van andere materialen, zoals glas of papier”, aldus Lenzing, een Oostenrijkse fabrikant die bekend staat om zijn op hout gebaseerde vezels.
Om te beginnen wordt kleding gemaakt uit meer dan twee vezels voorlopig als niet-recyclebaar beschouwd.
Kleding die kan worden gerecycled, moet op kleur worden gesorteerd en vervolgens moeten de ritsen, knopen, drukknopen en ander materiaal worden verwijderd.
Het is vaak kostbaar en arbeidsintensief, zeggen experts, hoewel er in Europa proefprojecten beginnen te verschijnen, zegt Lisa Panhuber van Greenpeace.
Het hergebruiken van katoen lijkt misschien de voor de hand liggende oplossing. Maar als katoen wordt gerecycled, neemt de kwaliteit zo sterk af dat het vaak met andere materialen moet worden geweven, zeggen experts, wat ons terugbrengt naar het probleem van gemengde stoffen.
Om de recyclingcirkel rond te krijgen, hebben modemerken in plaats daarvan gerecycled plastic gebruikt, tot woede en frustratie van de voedingsindustrie, die betaalt voor de inzameling van gebruikte PET-flessen.
‘Laten we duidelijk zijn: dit is geen circulariteit’, schreef de drankenindustrie vorig jaar in een vernietigende open brief aan het Europees Parlement, waarin ze de ‘zorgwekkende trend’ van de mode-industrie aan de kaak stelde die ‘groene claims maakt met betrekking tot het gebruik van gerecycled materiaal’.
Het recyclen van polyester is volgens Lauriane Veillard van het Zero Waste Europe (ZWE)-netwerk ook een doodlopende weg.
Het is vaak onzuiver en vermengd met andere materialen zoals elastaan of lycra, wat “elke recycling verhindert”, benadrukt ze.
Jean-Baptiste Sultan van de Franse NGO Carbone 4 veroordeelt polyester eveneens. “Van de productie tot de recycling vervuilt (polyester) water, lucht en de bodem.”
Milieugroeperingen eisen zelfs dat de textielindustrie volledig stopt met het maken van polyester, ondanks dat deze goed is voor meer dan de helft van hun productie, aldus Textile Exchange.
Bijna de helft van het textielafval dat in Europa wordt ingezameld, belandt op Afrikaanse tweedehandsmarkten of vaker op ‘open stortplaatsen’, zo blijkt uit cijfers van het Europees Milieuagentschap (EEA) uit 2019.
Nog eens 41 procent van het textielafval van het blok gaat naar Azië, voegde het eraan toe, meestal “naar speciale economische zones waar ze worden gesorteerd en verwerkt.”
“Het gebruikte textiel wordt grotendeels gedowncycled tot industriële vodden of vulling, of opnieuw geëxporteerd voor recycling in andere Aziatische landen of voor hergebruik in Afrika”, aldus het agentschap.
Een nieuwe EU-regel die in november werd aangenomen, heeft tot doel ervoor te zorgen dat de export van afval wordt gerecycled in plaats van gedumpt.
Maar het EEA gaf toe dat er “een gebrek was aan consistente gegevens over de hoeveelheden en het lot van gebruikt textiel en textielafval in Europa.”
NGO’s vertelden AFP dat een groot deel van de Europese afvalkleding die naar Azië wordt gestuurd, naar ‘Export Processing Zones’ gaat, waarvan Paul Roeland van de Clean Clothes Campaign zei dat ze ‘berucht zijn vanwege het bieden van ‘wetteloze’ exclaves, waar zelfs de lage arbeidsnormen van Pakistan en India worden niet nageleefd.”
Het exporteren van “kleding naar landen met lage arbeidskosten voor het sorteren is ook een verschrikking in termen van ecologische voetafdruk”, zegt Marc Minassian van Pellenc ST, dat optische sorteermachines maakt die worden gebruikt bij recycling.
De verschrikkelijke waarheid is dat “recycling een mythe is voor kleding”, benadrukt consumentenexpert Panhuber van Greenpeace.
Maar buiten dat alles is “het grootste probleem de hoeveelheid kleding die gemaakt wordt”, zegt Celeste Grillet van Carbone 4.
Voor Panhuber en Greenpeace is de oplossing simpel: koop minder kleding.
“We moeten de consumptie terugdringen”, zei ze, “repareren, hergebruiken en upcyclen.”
