WTO-gesprekken eindigen zonder grote overwinning, waardoor handelsorganisatie in 'crisis' terechtkomt
Een WTO-conferentie op hoog niveau eindigde zaterdag met een tijdelijke verlenging van een moratorium op e-commerce, maar zonder overeenkomsten over landbouw en visserij, waardoor de effectiviteit van de multilaterale handelsorganisatie in twijfel werd getrokken.
De uitkomsten van de 13e ministeriële conferentie van de Wereldhandelsorganisatie in Abu Dhabi benadrukten de scherpe verdeeldheid tussen de 164 leden van de Wereldhandelsorganisatie, te midden van geopolitieke spanningen en economische tegenwind die de mondiale handel bedreigen.
“De WTO had een goede crisis nodig en misschien zal dit leiden tot het besef dat we zo niet verder kunnen gaan”, zei een hoge functionaris van de Europese Unie die aan de gesprekken deelnam.
Tijdens de afsluitende persconferentie erkende Thani Al Zeyoudi, voorzitter van de zogenaamde MC13-bijeenkomst uit de Emiraten, de tekortkomingen.
“Ondanks onze inspanningen zijn we er niet in geslaagd overeenstemming te bereiken over een aantal teksten die van groot belang zijn voor veel van onze leden”, zegt Al Zeyoudi, die tevens minister van Buitenlandse Handel van de VAE is.
Directeur-generaal van de WTO, Ngozi Okonjo-Iweala, van haar kant zei dat de gesprekken plaatsvonden “tegen een internationale achtergrond die wordt gekenmerkt door grotere onzekerheid dan ik ooit kan herinneren”.
“We hebben een aantal belangrijke dingen bereikt en andere zijn we niet gelukt”, zei ze, terwijl ze benadrukte dat het “glas halfvol was”.
De WTO, het enige internationale orgaan dat zich bezighoudt met de regels van de handel tussen landen, heeft volledige consensus van alle leden nodig om deals te sluiten.
Het hoopte dat de MC13 het baanbrekende succes zou herhalen van zijn ministeriële bijeenkomst in 2022 in Genève, die een overeenkomst over de visserij opleverde en waarbij de leden overeenkwamen om tegen het einde van dit jaar een inmiddels ter ziele gegane systeem voor geschillenbeslechting te herstellen.
Maar de laatste ministerconferentie voldeed niet aan die doelstelling.
“De onverwachte zwakte van het totale (MC13) pakket zou moeten dienen als een wake-up call”, zei de secretaris-generaal van de Internationale Kamer van Koophandel, John Denton, in een verklaring.
'Verzand'
Na een akkoord uit 2022 dat subsidies verbood die bijdragen aan illegale, niet-aangegeven en ongereguleerde visserij, hoopte de WTO een tweede pakket af te ronden dat zich zou richten op subsidies die leiden tot overcapaciteit en overbevissing.
De onderhandelingen in de afgelopen maanden op het WTO-hoofdkwartier in Genève hadden het mogelijk gemaakt een ontwerptekst voor een tweede visserijovereenkomst naar voren te brengen, die flexibiliteit en voordelen voor de ontwikkelingslanden opleverde.
Maar sommigen – met name India – eisten verdere concessies, inclusief overgangsperioden die anderen als te lang beschouwen.
Tijdens MC13 stuitte een herzien ontwerp van de visserijovereenkomst op sterke bezwaren uit New Delhi.
“Er was eigenlijk maar één land dat de deal blokkeerde”, zei EU-handelscommissaris Valdis Dombrovskis, zonder te specificeren welk lid.
Richard Ouellet van de Canadese Universiteit van Laval zei dat “consensus, die ooit het cement van deze organisatie was, nu de modder is geworden waarin zij verzandt”.
Emiraten zwaaien
Nu de boerenprotesten Europa en India overspoelden, kwamen landbouwovereenkomsten ook naar voren als een bijzonder gevoelig onderwerp van debat.
De lidstaten probeerden te onderhandelen over een tekst met een lijst van de onderwerpen die verdere discussie verdienen.
Een landbouwpakket werd echter belemmerd door een krachtige vraag van India naar permanente regels voor het aanhouden van voedselvoorraden door de overheid, ter vervanging van tijdelijke maatregelen van de WTO.
India's aandringen op een permanente oplossing voor het bezit van publieke aandelen was “onmogelijk te overbruggen”, zei Dombrovskis.
Ondanks mislukkingen op het gebied van landbouw en visserij slaagde de WTO erin een moratorium op douanerechten voor digitale transmissie tijdelijk te redden, dat met nog eens twee jaar werd verlengd.
Het stond voor een bijzonder grote uitdaging bij MC13, waarbij landen onder leiding van India en Zuid-Afrika beweerden dat dit de douane-inkomsten schaadt.
De Indiase minister van Handel, Piyush Goyal, zei vrijdag dat hij toestond dat de verlenging “uit respect” overging op de voorzitter van de Emirati-conferentie, die hij een “goede vriend” noemde.
Het moratorium, dat sinds 1998 regelmatig wordt verlengd, loopt echter definitief af op 31 maart 2026, zonder enige kans op verlenging, zei Iweala.
‘Ik denk dat de leden het eens zijn geworden over zeer vaste data voor de afronding ervan,’ zei ze.
“Ik moet me houden aan wat de leden zojuist hebben besloten.”
Wat de hervorming van de geschillenbeslechting betreft, werd in het uiteindelijke resultaat vooral de belofte herhaald die in MC12 was gedaan om tegen 2024 over een volledig en goed functionerend systeem voor geschillenbeslechting te beschikken.
Washington bracht het systeem onder voormalig president Donald Trump in 2019 abrupt tot stilstand door de benoeming van nieuwe rechters bij het hof van beroep van de WTO, de hoogste autoriteit voor geschillenbeslechting van de organisatie, te blokkeren.
“We wensten meer vooruitgang op het gebied van het beroep… maar we konden niet zo snel vooruitgang boeken als we wilden”, zei Dombrovskis.
