Tractorprotesten bedreigen het groene landbouwbeleid van de EU
Het waren de plassen groen slib achtergelaten door de banden van enorme tractoren in de industriële landbouwgronden van West-België die de aandacht trokken van biologisch ingenieur Ineke Maes.
Het slijm bestond uit destructieve algen, het resultaat van de overmaat aan chemicaliën die door boeren werden gebruikt om hun gewassen te stimuleren, maar tegen hoge kosten voor de natuur. Maes had gehoopt dat het milieubeleid van de Europese Unie een fundamenteel verschil zou gaan maken door uitgeputte bodems te verbeteren.
De afgelopen weken zijn sommige van die tractoren van het land de weg op gereden, waardoor grote steden en economische levensaders van Warschau tot Madrid en van Athene tot Brussel zijn geblokkeerd. Boeren eisten de terugtrekking van enkele van de meest vooruitstrevende maatregelen ter wereld om de klimaatverandering tegen te gaan en de biodiversiteit te beschermen, met het argument dat de regels hun levensonderhoud schaadden en hen met administratieve rompslomp wurgden.
En de impact was verbluffend.
De boerenprotesten hadden gevolgen voor het dagelijks leven van mensen in het 27-landenblok en kostten bedrijven tientallen miljoenen euro’s aan transportvertragingen.
De verstoring veroorzaakte reflexmatige reacties van politici op nationaal en EU-niveau: zij beloofden het beleid, waarvan sommige al jaren in de maak waren, terug te draaien op alles, van het gebruik van pesticiden tot het beperken van de hoeveelheid mest die over de velden zou kunnen worden verspreid.
Voor milieuactivisten als Maes, die werkt voor de koepelgroep van de Belgische Beter Milieufederatie, zou het bijna lachwekkend zijn als het niet zo deprimerend was.
En er is geen einde in zicht.
Nadat honderden tractoren begin deze maand de EU-top in Brussel verstoorden met een volume dat sommige leiders ’s nachts wakker hield, zijn boeren van plan gisteren terug te keren. Ze zijn van plan aanwezig te zijn wanneer de ministers van Landbouw een urgent punt op de agenda bespreken – de vereenvoudiging van de landbouwregels en een afname van de controles op boerderijen, waarvan milieuactivisten vrezen dat dit zou kunnen neerkomen op een verdere verzwakking van de normen.
Het politieke geluidsniveau van de tractoren dringt door, zeiden functionarissen.
Als gevolg hiervan wordt de Green Deal, het vlaggenschip van de EU, die tot doel heeft het continent tegen 2050 koolstofneutraal te maken, bedreigd.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, benadrukte dat zij “volledig toegewijd blijft aan het leveren van oplossingen om de druk te verlichten die momenteel wordt gevoeld door onze hardwerkende boerenvrouwen en -mannen.”
Von der Leyens accentverschuiving komt in de aanloop naar de verkiezingen van 6 en 9 juni, wanneer een goede prestatie van haar christen-democratische fractie, de Europese Volkspartij, de sleutel zal zijn om haar aan het roer van de almachtige Commissie te houden. Terwijl haar partij de boeren en de industrie op de eerste plaats heeft gezet, heeft zij dat ook gedaan.
“Het is een beetje moeilijk om mevrouw von der Leyen een speld te geven”, zegt Jutta Paulus, een Groen lid van het Europees Parlement. “Ze begon in 2019 als klimaat- en milieukampioen en zei min of meer: ‘We hebben de Groenen niet meer nodig, we zijn zelf groen.’ En nu zegt ze: ‘Nou, de industrie heeft mij gebeld en ze zijn ongerust. Dus ik moet iets doen.'”
In de nasleep van de tractorprotesten kwam er snel en furieus actie.
Begin deze maand heeft de Commissie van Von der Leyen een belangrijk anti-pesticidenvoorstel op de plank gelegd, waarbij ze benadrukte dat “een andere aanpak nodig is.”
Ze stond boeren ook toe een deel van het land dat ze braak moesten houden, te blijven gebruiken om de biodiversiteit te bevorderen.
Tegelijkertijd is een natuurherstelwet, die werd gezien als een ander element in het streven van de Green Deal, al verwaterd om boeren te sussen voordat er aanstaande dinsdag een definitieve wetsstemming over plaatsvindt.
