‘Tombstone’-hoeden herinneren draaiende derwisjen aan hun dood
De hoge lichtbruine hoeden gedragen door de wervelende derwisjen zijn net zo intrigerend als de elliptische dans die wordt uitgevoerd ter ere van de soefidichter en mysticus Rumi.
In Konya, een uitgestrekte stad in de centrale Anatolische vlakte waar Rumi het grootste deel van zijn leven doorbracht en 750 jaar geleden stierf, maakt een van de laatste werkplaatsen deze speciale ‘sikke’-hoeden op bestelling.
Yunus Girgiç weigert sikkes aan toeristen te verkopen, omdat deze uitsluitend bestemd zijn voor echte derwisjdansers. En hij zorgt ervoor dat ze niet in de handen van amateurs terechtkomen, terwijl hij potentiële klanten ondervraagt over hun motieven om de kenmerkende hoed te willen.
“Ik stel een paar basisvragen en zie meteen met wie ik te maken heb”, vertelde Girgic aan AFP.
Aan het begin van het ‘sema’-dansritueel trekken derwisjen hun lange zwarte jassen uit, maar behouden ze de sikke, wat de grafsteen betekent, het einde van het leven op aarde wanneer de danser God ontmoet.
De productiegeheimen van deze diep symbolische vilten hoeden – elk 26 tot 27 centimeter hoog – worden al vier generaties lang doorgegeven aan Girgiç.
Elk exemplaar wordt gemaakt van een kilo geiten- of schapenwol, die geduldig wordt uitgerekt, meerdere keren in een sopje wordt gedompeld en vervolgens plat wordt gerold, als taartbodem.
Deze eeuwenoude vilttechniek maakt het mogelijk de vezels strakker en sterker te maken, zegt Girgiç, die met twee leerlingen werkt.
Het resulterende vierkant wol, nu teruggebracht tot 350 gram, wordt gegoten op houten vormen waarvan de maat is aangepast aan de hoofdomvang van de klant, en wordt maximaal twee dagen gedroogd.
Het materiaal, relatief zwaar en jeukend op het voorhoofd, is een “herinnering aan de ongemakken van het leven op aarde”, zei Girgiç.
Zijn werkplaats produceert ‘80 procent van de sikkes ter wereld’, voegde de ambachtsman eraan toe.
Muzikant Ashmi Benmehidi komt zijn eerste sikke ophalen en past hem vol trots aan.
Hij verliet een verzekeringsbaan in Montpellier in het zuiden van Frankrijk om de kunst van het bespelen van de ‘ney’ te beoefenen, een rietfluit die het sema-ritueel begeleidt.
‘Ik ben zojuist uitgenodigd om in een speciale groep te spelen,’ zei hij, terwijl hij zijn hoofdtooi rechtzette. “Ik ben erg ontroerd”, voegde hij eraan toe.
De werkplaats van Girgiç produceert 30 tot 80 sikkes per jaar. Elk exemplaar wordt verkocht voor 2.000 Turkse lira (bijna $70) en is ontworpen om ongeveer 45 jaar mee te gaan.
