Rubikkubus 'herinnert ons eraan waarom we handen hebben'
De nee-zeggers zeiden dat de gekmakende veelkleurige kubus die Erno Rubik vijftig jaar geleden uitvond de jaren tachtig niet zou overleven. Toch zijn millennials en Generatie Z net zo gek op Rubik's Cube als hun ouders, tot groot vermaak van de 79-jarige maker ervan, die in een zeldzaam interview met AFP sprak.
In een digitale wereld “vergeten we langzaam dat we handen hebben”, zei Rubik.
Maar door met de kubus te spelen, kunnen we weer iets heel primairs aanboren bij het doen van dingen met onze handen, zei hij: 'ons eerste gereedschap', zoals hij ze noemt.
“Speedcubing” en Rubik's Cube-hacks zijn enorm populair op sociale media, waarbij jongeren regelmatig viraal gaan terwijl ze dansen, rappen en zelfs piano spelen terwijl ze de 3D-puzzel oplossen.
Rubik zei dat de ‘verbinding tussen geest en handen’ die de kubus helpt bevorderen ‘een zeer belangrijke’ factor is geweest in de menselijke ontwikkeling.
“Ik denk dat de kubus ons er waarschijnlijk aan herinnert dat we handen hebben… Je denkt niet alleen maar, je doet iets.
“Het is een kunstwerk waar je emotioneel bij betrokken bent”, voegde Rubik eraan toe.
De bescheiden Hongaarse architectuurprofessor had nooit gedacht dat het prototype dat hij bedacht de wereld zou veroveren en hem klaar zou maken voor het leven.
Er zijn meer dan 500 miljoen exemplaren van het cultobject verkocht – de talloze vervalsingen niet meegerekend.
Rubik's Cube is nog steeds een van de best verkochte puzzelspellen ter wereld, met meer dan 43 quintiljoen – een quintiljoen is een miljard biljoen – manieren om het op te lossen.
Zelfs na ‘honderden of duizenden jaren’ zou je nog steeds manieren vinden om het te kraken, zei Rubik enthousiast.
Ondanks de alomtegenwoordigheid van schermen, “hebben nieuwe generaties dezelfde sterke relatie met de kubus ontwikkeld”, vertelde Rubik aan AFP aan het Aquincum Institute of Technology in Boedapest, waar hij soms lezingen geeft.
In het voorjaar van 1974 creëerde hij het eerste werkende prototype van een beweegbare kubus, gemaakt van kleine houten blokken en bij elkaar gehouden door een uniek mechanisme.
De vijf decennia daarna zijn ‘ongelooflijk’ geweest, zei hij, terwijl hij zijn relatie met de kubus vergeleek met het hebben van een ‘wonderkind’ in de familie.
“Je moet een stapje terug doen vanwege je ‘kind’ en zijn bekendheid… wat erg vermoeiend kan zijn”, zei hij.
In zijn boek “Cubed”, gepubliceerd in 2020, onthulde Rubik dat het nooit de bedoeling was geweest een stempel op de wereld te drukken – hij werd gewoon gedreven door een liefde voor het bouwen van geometrische modellen.
Het kostte Rubik verschillende prototypes en weken van sleutelen om het ideale mechanisme en een manier om zijn puzzel op te lossen te vinden voordat hij in 1975 een patentaanvraag kon indienen.
De kleurrijke “Magic Cube” werd voor het eerst in eigen land verkocht in 1977 voordat hij drie jaar later in de internationale schappen terechtkwam.
Rubik herinnerde zich zijn eerste sprookjesachtige reis van het communistische Hongarije naar het Westen, aan de andere kant van het IJzeren Gordijn.
'Pensioengeld'
Ondanks dat hij publiciteitsschuw is, heeft de uitvinder in de loop der jaren een verzameling van zo'n 1.500 tijdschriftomslagen verzameld met daarop zijn kubus, die 'een symbool van complexiteit' is geworden om alles te illustreren, van geopolitieke problemen tot verkiezingen.
Je vindt het leuk of je haat het, zei hij, maar je kunt er niet omheen.
De erfenis van Rubik's Cube leeft sterk voort in de popcultuur en is te zien in talloze tv-series en Hollywood-kaskrakers.
Het is ook het middelpunt gebleven van puzzelwedstrijdwedstrijden.
Meesters van de kubus komen vaak over de hele wereld samen, vechtend met hun handen en voeten – soms terwijl ze geblinddoekt zijn, parachutespringen of hoofdstanden doen – zei Rubik.
De kubus heeft een plaats in de permanente tentoonstelling in het Museum of Modern Art in New York en heeft ook kunstenaars geïnspireerd, waaronder de beroemde Franse straatkunstenaar Invader.
De kubus is een educatief hulpmiddel dat overal wordt gebruikt, van kleuterscholen tot universiteiten. Het is ook populair in bejaardentehuizen en helpt mensen met autisme, waaronder de Amerikaanse speedcubing-ster Max Park, die het wereldrecord heeft om de kubus in 3,13 seconden op te lossen.
Rubik zei dat de emotionele beloningen die de kubus hem heeft gebracht zelfs beter zijn dan het ‘pensioengeld’ dat het hem heeft opgeleverd.
Het voelt fijn om “iets goeds voor de mensen” te hebben gedaan, zei hij, eraan toevoegend dat de kubus zelfs “huwelijken en nog veel meer…” tot stand heeft gebracht.
