Italiaanse tentoonstelling werpt nieuw licht op de Renaissance
Een ongekende tentoonstelling die op 20 maart in het Poldi Pezzoli Museum in Milaan wordt geopend, herenigt voor het eerst in meer dan 450 jaar acht overgebleven panelen van het Augustijner altaarstuk van de vroege Italiaanse renaissancemeester Piero della Francesca, terwijl mogelijk een van de blijvende mysteries wordt opgelost.
Musea hebben in het verleden geprobeerd de overige acht panelen, verspreid over vijf musea in Europa en de Verenigde Staten, van het oorspronkelijke dertigdelige veelluik samen te stellen, maar slaagden er niet in. Onder hen bevinden zich de Poldi Pezzoli, eigenaar van één paneel, in 1996 en de Hermitage in Sint-Petersburg, Rusland in 2018.
De Frick Collection in New York, eigenaar van vier panelen, kwam tien jaar geleden het dichtst in de buurt met zes panelen.
Poldi Pezzoli Museum-directeur Alessandra Quarto slaagde er deze keer in, nadat ze hoorde dat The Frick Collection zes maanden gesloten zou zijn. Nu de werken naar opslag gingen, stemde het New Yorkse museum in met de bruikleen, waardoor het gemakkelijker werd om musea in Londen, Washington, DC en Lissabon aan boord te halen.
In de tentoonstelling staan vier grote panelen met heiligen verspringend tegen een blauwe achtergrond, aan weerszijden van een blinde muur waar het ontbrekende middenpaneel zou hebben gestaan. Het stuk is al eeuwen vermist en er bestaan geen schetsen of verslagen van het onderwerp.
“Wat eruit springt is de kunst en de uitbundige monumentaliteit van Piero della Francesca, want het geheel is veel meer dan de som der delen”, aldus co-curator Machtelt Bruggen Israels van de Universiteit van Amsterdam. “Het onderzoek dat we hebben gedaan, heeft ons in staat gesteld het grootste mysterie rond dit werk te onthullen.''
Nieuw bewijsmateriaal verzameld tijdens wetenschappelijk onderzoek voorafgaand aan de tentoonstelling geeft aan dat het ontbrekende middenpaneel de kroning van de Maagd afbeeldde, en niet zo lang geloofde dat de Maagd met het Kind op de troon zat, zei Israels.
Infrarood- en stereomicroscopische studies onthulden sporen van twee vleugels, een roze en een blauwe, op panelen die het centrale stuk zouden hebben geflankeerd, wat op engelen duidde. De vleugels, zei Israels, zouden zijn afgeschraapt toen het altaarstuk werd gedemonteerd, omdat de vleugelfragmenten niet langer logisch waren.
