Inuit-versies van Metallica en Pink Floyd pakken inheems trauma aan
Het zijn klassiekers van Pink Floyd, Queen en Metallica zoals je ze nog nooit hebt gehoord. Vertaald in haar Inuit-taal gebruikt zangeres Elisapie ze om de hoop en het trauma van de Canadese inheemse bevolking over te brengen.
“Het is grappig – het is een album met covers, maar het is mijn meest persoonlijke album”, vertelde de bekroonde zangeres, wiens volledige naam Elisapie Isaac is, aan AFP tijdens een reis naar Parijs.
Elisapie, 46, groeide op in Salluit, een klein dorpje in Nunavik, de meest noordelijke regio van Quebec, alleen bereikbaar per vliegtuig vanuit de grote steden.
Ze had al veel aanhang in Canada vanwege haar mix van folk, pop en traditionele Inuit-muziek.
Maar haar nieuwe album met covers getiteld ‘Inuktitut’, de taal van haar regio, heeft internationaal een overvloed aan nieuwe fans opgeleverd, niet in de laatste plaats nadat Metallica-drummer Lars Ulrich haar zachte maar emotionele versie deelde van hun hit ‘The Unforgiven’ (omgedoopt tot ‘Isumagijunnaitaungituq ‘) op sociale media.
De metalband was een bron van bevrijding voor Elisapie die opgroeide.
“Metallica was als onze grote broers. Ze beschermden ons gedurende een nummer en zeiden tegen ons: ‘Het maakt niet uit of je verdrietig bent, als je maar wilt schreeuwen'”, herinnert ze zich.
Elisapie kreeg ook een persoonlijk bericht van Blondie-zangeres Debbie Harry, waarin ze haar cover van hun hit “Heart of Glass” uit 1979 (‘Uummati Attanarsimata’) prees.
Net als veel inheemse gemeenschappen in Canada, wordt ook die van haar achtervolgd door herinneringen aan de residentiële scholen waar duizenden kinderen vanaf de 19e eeuw tot aan de jaren negentig naar toe werden gedwongen.
Misbruik was gebruikelijk en het werd kinderen, vaak met geweld, verboden om de taal van hun voorouders te spreken of hun tradities in praktijk te brengen, een systeem dat nu wordt veroordeeld als ‘culturele genocide’.
‘Arctische pandemie’
Andere nummers op het album zijn covers van ‘Wild Horse’ van The Rolling Stones (‘Qimmijuat’), ‘I Want to Break Free’ van Queen (‘Qimatsilunga’) en ‘Wish You Were Here’ van Pink Floyd (‘Qaisimalaurittuq’).
Dit laatste is bijzonder aangrijpend voor Elisapie en doet denken aan de vele Inuit-mensen die door zelfmoord zijn omgekomen, waaronder haar eigen neef.
“Alle muziek waar ik naar luisterde toen ik jong was, in de jaren tachtig, bracht warme, dansbare herinneringen naar boven”, zei ze.
“Maar het heeft ook alles wakker geschud wat er om ons heen gebeurde – de gevolgen van kolonisatie, sedentarisatie… residentiële scholen. Alles wat mijn volk deed lijden”, zei Elisapie, die ook heeft gewerkt als maatschappelijk werker, activist en journalist.
Ze beschreef het hoge zelfmoordcijfer in haar regio als de ‘arctische pandemie’ en herinnerde zich hoe haar neef er niet in was geslaagd haar plek te vinden in een wereld die verscheurd werd tussen traditie en moderniteit, en uiteindelijk zelfmoord had gepleegd.
Het album is ontworpen om oude wonden te helen, maar ook hoop te brengen aan een gemeenschap die “zo genegeerd is, alsof er niemand in onze noordelijke regio’s woont, alsof het gewoon een grote witte muur is”, zei Elisapie.
“Deze plaat is bedoeld om te zeggen dat we goed zijn, dat we mooi zijn, dat we iets waard zijn, dat er naar ons geluisterd kan worden”, voegde ze eraan toe.
