Huilende wolf om vee en hun roofdier te redden
Met behulp van een krachtige fakkel doordrenkt Aliki Buhayer-Mach tijdelijk een nabijgelegen bergtop in licht, terwijl ze zich inspant om te zien of er wolven op de loer liggen in de schaduw.
Als het roofdier langs de elektriciteitsdraden zou komen die rond dit hooggelegen weiland in de Zwitserse Alpen liggen, weet de 57-jarige bioloog dat “het een bloedbad zou zijn.”
Zij en haar 60-jarige echtgenoot Francois Mach-Buhayer – een vooraanstaande Zwitserse cardioloog – hebben zich hier gevestigd om de nacht door te brengen met het waken over zo’n 480 schapen die grazen in de afgelegen bergen nabij de Italiaanse grens.
Het tweetal onwaarschijnlijke herders behoort tot de honderden mensen die deze zomer vrijwilligerswerk doen via OPPAL, een Zwitserse NGO die op zoek is naar een nieuwe manier om wolven te beschermen, door hen te helpen wegjagen van grazend vee.
“Ons doel is dat tegen het einde van het zomerseizoen het vee nog leeft… en de wolven ook”, vertelde OPPAL-directeur Jeremy Moulin aan AFP.
Hij was drie jaar geleden medeoprichter van de organisatie in een poging de samenleving tussen wilde dieren en menselijke activiteiten te helpen bevorderen en verbeteren, in een tijd waarin de groeiende wolvenpopulaties de emoties hoog opliepen.
“Ik denk dat dit project de dialoog mogelijk maakt”, zei Moulin.
Stijgende aanvallen van wolven
Nadat ze meer dan een eeuw geleden waren uitgeroeid, zijn wolven de afgelopen decennia begonnen terug te keren naar Zwitserland, net als verschillende andere Europese landen.
Sinds de eerste roedel in 2012 in het rijke Alpenland werd gesignaleerd, groeide het aantal roedels begin dit jaar tot ongeveer twee dozijn, met zo’n 250 individuele wolven geteld.
Natuurbeschermingsgroepen hebben de terugkeer toegejuicht en zien het als een teken van een gezonder en diverser ecosysteem.
Maar fokkers en herders hekelen de toenemende aanvallen op vee, waarbij alleen al in Zwitserland vorig jaar 1.480 boerderijdieren door wolven werden gedood.
Als reactie hierop hebben de Zwitserse autoriteiten, die in 2022 toestemming gaven voor het ruimen van 24 wolven en het reguleren van vier roedels, vorige maand de regels voor de jacht op de beschermde soort versoepeld.
En nu het nieuws over aanvallen van wolven op vee de krantenkoppen in de zomer domineert, heeft de Zwitserse Boerenbond erop aangedrongen dat er meer jachtvergunningen worden afgegeven om te kunnen profiteren van de soepelere verordening.
“Rangers alleen zullen niet genoeg zijn om de exponentieel groeiende wolvenpopulaties weer onder controle te krijgen en terug te brengen tot een beheersbare dichtheid”, aldus het rapport.
Moulin zei dat hij de frustratie van de boeren begrijpt.
“Voor hen vertegenwoordigt de wolf duidelijk een grote extra werklast”, zei hij, eraan toevoegend dat OPPAL tot doel had de bredere bevolking bewust te maken van de uitdagingen, en ook enige verlichting te bieden.
Deze zomer zullen maximaal 400 vrijwilligers deelnemen aan het monitoringprogramma van OPPAL, waarbij ze de nachten doorbrengen in bergweiden en waken over grazende schapen en kalveren.
Aliki en Francois deden er vanaf het begin mee en doen nu elke zomer twee vijfdaagse stints op verschillende locaties.
‘Het is onze vakantietijd,’ zei Francois, terwijl hij rondkeek op de verlaten plek, die hij bereikte na een rit van vier uur vanuit Genève en een bijna twee uur durende wandeling over een steil, rotsachtig pad.
Op 2200 meter boven zeeniveau dalen de temperaturen snel als de zon ondergaat.
Met behulp van een zeildoek heeft het echtpaar een uitkijkhut gecreëerd, uitgerust met kampeerstoelen, thermische dekens en een propaankoffiezetapparaat om ze de nacht door te brengen.
Ze hebben ook een kleine tent opgezet waar de een theoretisch zou kunnen uitrusten terwijl de ander de wacht houdt, maar erkennen dat ze die nauwelijks hebben gebruikt.
De hele ijskoude nacht speuren ze om beurten elke 15 minuten de horizon af met thermische, infrarood verrekijkers op zoek naar dieren die zich richting de kudde rustende schapen bewegen, terwijl hun bellen zachtjes luiden in de duisternis.
‘Je moet vaak kijken, en je moet goed kijken,’ zei Aliki, ‘omdat de wolf ons in het donker kan zien en weet wanneer hij zijn geluk moet beproeven. En als hij beweegt, beweegt hij extreem snel.’
Om een wolf af te schrikken: ‘Je kunt zelf niet zo bang zijn’, zei François, terwijl hij uitlegde hoe hij en Aliki twee nachten eerder drie keer in een paar uur tijd wolven hadden verjaagd.
‘Er zijn twee mensen nodig,’ zei hij. “De één houdt de wolf in de gaten met de verrekijker, en de ander rent met de fakkel… en een fluitje richting het beest.”
Het is een atletische onderneming, in het donker berghellingen oprennen, struikelen over rotsen en molshopen, zei hij. “Maar het is magisch.”
Moulin zei dat OPPAL-vrijwilligers gemiddeld eens in de twintig nachten wolven verjagen, waarbij vorig jaar 32 van dergelijke evenementen werden geregistreerd.
Herder Mathis von Siebenthal waardeert de inspanning.
“Het is zo’n grote hulp”, zei hij nadat hij de kudde voor die nacht bij Aliki en Francois had afgeleverd.
“Als OPPAL er niet was, zou ik altijd… denken of de wolf komt of niet”, zei de 36-jarige Duitse staatsburger met een gebruind, verweerd gezicht.
“Zo kan ik gaan slapen.”
Na een lange, koude, rustige nacht onder een hemel van vallende sterren, zei Aliki dat ze ernaar uitkeek om uit te rusten in de berghut, ongeveer een kilometer verderop.
‘De laatste twee uur zijn de ergste,’ zei ze met blauwe ogen.
“Tussen 4.00 en 6.00 uur dromen we van niets anders dan ochtend, koffie en slapen.”
