De olieworstelaars van Turkije strijden om goud en glorie
Hun bovenlichamen zijn glad van de olie en het zweet, terwijl de vechters worstelen voor goud en glorie. Ze doen mee aan een eerbiedwaardige Turkse sport die teruggaat tot de tijd van de Ottomanen.
klasse=”cf”>
Elk jaar in juli komen er talloze worstelaars naar het Kırkpınar-toernooi in het noordwesten van het land. Het is een nationale en internationale attractie die in 2010 door UNESCO als cultureel erfgoed werd erkend.
Voor de winnaars van deze zware wedstrijd is de Turkse sportonsterfelijkheid een garantie.
Voor de verliezers: angst en nog een jaar training voordat ze hun volgende kans krijgen.
“Dit zijn onze Olympische Spelen”, zei Murat Kalender, een van de tientallen deelnemers dit jaar.
Met armen en buikspieren die uit steen gehouwen leken, warmde de 27-jarige zich op in de schaduw van zijn busje, terwijl hij zich klaarmaakte om voor het zesde jaar op rij het veld op te gaan.
“Onze voorouders hebben hier gevochten”, vertelde hij aan AFP, “en het voortzetten van hun erfenis gaat niet zonder offers.”
Het Turkse olieworstelen is een slopende sport, en de roemruchte geschiedenis ervan is doordrenkt van verdriet.
klasse=”cf”>
Volgens de legende wordt in Edirne, tot de val van Constantinopel de hoofdstad van het Ottomaanse Rijk, sinds 1357 elk jaar het Kırkpınar-toernooi gehouden.
Het verhaal gaat dat twee soldaten, broers, met elkaar worstelden tot de dood erop volgde, en zo ontstond het festival.
Tegenwoordig worden er misschien geen gevechten op leven en dood meer geleverd, maar de uitrusting van een “Pehlivan”, wat dappere krijger betekent in het Perzisch, is niet veel veranderd.
Ondanks de hoge kosten is olijfolie het enige toegestane smeermiddel. De gladheid ervan maakt dat evenwicht net zo belangrijk is als brute kracht in het gevecht.
Het enige kledingstuk dat de worstelaars dragen is een leren broek van buffelleer, met studs erop en al tot aan de pijpen gladgemaakt. De broek weegt maar liefst 10 kilo.
Omdat er geen gulp is waarmee de deelnemers hun broek aan kunnen trekken, kunnen bezoekers van Kırkpınar genieten van het zicht op de worstelaars die zich in allerlei bochten wringen om hun uitrusting aan te trekken.
“Een riem geeft de tegenstander iets om vast te pakken,” zei Melih Özturk, een 18-jarige jongen met een babyface, terwijl hij zijn broek met koorden net onder de knieën vastmaakte voorafgaand aan zijn gevecht.
In de brandende hitte van de Turkse zomer stelden de vechters zich op om het op te nemen tegen hun sparringpartners. De zon weerkaatste op de glanzende olie op hun voorhoofden.
Het doel is om een tegenstander te overweldigen door zijn kracht en gewicht tegen hem te gebruiken, hem op de grond te dwingen en op zijn rug te pinnen.
klasse=”cf”>
De sleutel tot een succesvol gevecht is om je tegenstander zo min mogelijk grip te geven.
De vechters sloegen, duwden en trokken terwijl ze probeerden grip te krijgen op de nek, schouders of benen van hun tegenstander voordat ze de genadeslag toedienden.
Elk paar vocht onder het waakzame oog van een scheidsrechter, gekleed in het blauw en goud, en met witte handdoeken klaar om aan de worstelaars te geven als ze daarom vroegen.
Als ze vinden dat hun lichaam niet glad genoeg is, kunnen de deelnemers ook om extra olie vragen.
klasse=”cf”>
Aan het einde van een gevecht was de huid van de worstelaars rood geworden van het voortdurende worstelen en hun ogen zaten onder het vet.
Op het hoogste niveau kan een wedstrijd bijna een uur duren.
“Een geweldig gevecht is wanneer twee tegenstanders alles geven”, aldus Hakan Orhan, een van de 120 scheidsrechters van het toernooi.
Orhan, zelf een voormalig worstelaar, stapte over naar het scheidsrechtersvak ‘om de banden met de sport waarin hij nu zijn zoon traint, niet te verbreken’.
“Ik grijp in als er sprake is van een verkeerde positie, of als de worstelaars oncontroleerbaar en gewelddadig worden omdat ze vastzitten”, aldus Orhan.
Maar dit zijn zeldzame gevallen, want wederzijds respect is van het grootste belang.
De winnaar neemt de moeite om zijn tegenstander te feliciteren en kust uit respect de hand van oudere tegenstanders.
Aan de top van de 14 klassen van Pehlivan-worstelaars staan de Başpehlivans, die van hun vak hun brood verdienen en het hele jaar door trainen.
“Iedereen wil hier kampioen worden”, aldus Hamza Özkaradeniz, een 32-jarige Başpehlivan die al 20 jaar worstelt, maar nog nooit eerder bij Kırkpınar.
“Maar we dromen allemaal van de gouden riem”, de hoofdprijs van het toernooi, waaraan een bonus van 550.000 Turkse lira (15.000 euro) is verbonden, ruim 30 keer het minimumloon.
De winnaar van dit jaar was voor het tweede jaar op rij Yusuf Can Zeybek, die de beroemde prijs in 52 minuten binnensleepte.
Volgend jaar wint hij weer en dan is de eeuwige roem binnen handbereik: wie drie keer achter elkaar wint in Kırkpınar, verdient het recht om de gouden riem zijn hele leven te behouden. Dat was voor het laatst in 1997.
Niet elke worstelaar heeft zoveel geluk.
De verliezers belanden vaak ontroostbaar en woedend op het gras, of worden in het ziekenhuis opgenomen om hun wonden te laten behandelen.
Maar ondanks de pijn kunnen de worstelaars zich niet losrukken.
“Ik heb een schouderoperatie gehad”, aldus Özkaradeniz, en vorig jaar scheurde zijn achillespees.
Tot zijn lijst van verwondingen behoren ook “breuken aan mijn ribben, gescheurde kniebanden… drie operaties aan mijn polsen”.
“Maar we houden er toch van.”
