Azerbeidzjan zegt dat ‘door God gegeven’ olie en gas het land zullen helpen groen te worden
Vlammen vliegen de lucht in vanaf een zandstenen rots op een heuvel op het Absheron-schiereiland nabij Bakoe, de hoofdstad van Azerbeidzjan, terwijl het zich voorbereidt om volgende week de COP29-klimaatconferentie te organiseren.
klasse = “cf”>
De ‘brandende berg’ – Yanardag in het Azerbeidzjaans – wordt gevoed door ondergronds gas dat naar de oppervlakte stijgt en ontbrandt bij contact met zuurstof.
De overvloed aan natuurlijk voorkomende branden uit de enorme gasvoorraden van het energierijke land heeft het de bijnaam ‘Het Land van Vuur’ opgeleverd.
De enorme olie- en gasvoorraden van Azerbeidzjan “hebben de geschiedenis, cultuur, politiek en economie gevormd” van de Kaspische natie, zei energie-expert Kamalya Mustafayeva.
De olievoorraden – zeven miljard vaten aan bewezen reserves – werden halverwege de 19e eeuw ontdekt, waardoor wat toen deel uitmaakte van het Russische rijk een van de eerste plaatsen ter wereld was waar de commerciële olieproductie begon.
“De eerste industriële onshore oliebron ter wereld werd geboord in Azerbeidzjan, en ook de eerste offshore”, vertelde Ashraf Shikhaliyev, de directeur van de afdeling internationale samenwerking van het ministerie van Energie, aan AFP.
‘Geboren uit een oliegolf’
klasse = “cf”>
Sinds de onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie in 1991 heeft Azerbeidzjan 1,05 miljard ton olie geproduceerd en zal zijn aardgasproductie de komende tien jaar met ruim een derde verhogen.
De inkomsten uit de olie- en gasproductie vertegenwoordigen ongeveer 35 procent van het bbp van het land en bijna de helft van de staatsbegroting.
“De olie-inkomsten van Azerbeidzjan – tot nu toe 200 miljard dollar sinds 1991 – gaven het land de kans om een enorme sprong voorwaarts te maken”, zei Sabit Bagirov, die in de jaren negentig leiding gaf aan de staatsoliemaatschappij van Azerbeidzjan (Socar).
Energie-expert Ilham Shaban zei: “Baku, ooit een klein vissersdorpje met zo’n 4.000 inwoners, is ontstaan uit een oliegolf”, die leidde tot een enorme bevolkingsgroei – in een sneller tempo vanaf de jaren 1890 dan Londen, Parijs of New York.
Het moderne Baku is een bruisende metropool bezaaid met wolkenkrabbers, promenades aan zee en futuristische gebouwen ontworpen door wereldberoemde architecten.
De hoofdstad van Azerbeidzjan is een locatie geworden voor grote internationale evenementen, zoals het Eurovisie Songfestival 2012, wedstrijden in het voetbalkampioenschap Euro 2020 en de Formule 1-race Grand Prix.
Het manna aan oliedollars hielp Azerbeidzjan zich te bewapenen tegen aartsvijand Armenië, en vorig jaar heroverde Bakoe zijn afgescheiden regio Karabach op Armeense separatisten die het decennialang hadden gecontroleerd.
‘Europa’s energiezekerheid’
klasse = “cf”>
Ongeveer 75 procent van de energie-export van Azerbeidzjan gaat naar de Europese markten.
In 2022 tekende de Europese Commissie – die Europa’s afhankelijkheid van Russisch gas wil verminderen – een overeenkomst met Bakoe om de gasimport uit het land te verdubbelen.
Hoewel het aandeel van Azerbeidzjan in de gasleveringen aan Europa in 2033 misschien nog maar vijf procent bedraagt, kan het land voorzien in alle gasbehoeften van Bulgarije, Griekenland, Servië, Albanië en het zuiden van Italië, aldus Bagirov.
“Azerbeidzjan is een belangrijke factor geworden bij het waarborgen van de Europese energiezekerheid”, zegt deskundige Mustafayeva.
Maar de fossiele brandstoffenreserves, die president Ilham Aliyev ‘een geschenk van God’ heeft genoemd, zullen naar verwachting binnen enkele decennia uitgeput zijn.
klasse = “cf”>
“De oliebronnen van Azerbeidzjan zullen binnen twintig jaar droogvallen; de aardgasreserves zullen vijftig jaar meegaan”, zei Bagirov.
“De economische afhankelijkheid van koolwaterstoffen is een punt van zorg voor de Azerbeidzjaanse regering, die serieuze inspanningen levert om andere economische sectoren te ontwikkelen”, waaronder technologie, landbouw en toerisme, zei hij.
Expert Shaban zei: “Het doel van Azerbeidzjan is om het maximale geld uit zijn koolwaterstofbronnen te halen voordat Europa zijn doelstelling van het koolstofvrij maken van de economie bereikt”, wat zal leiden tot een aanzienlijke daling van de vraag van het continent naar fossiele brandstoffen.
Dit vooruitzicht heeft in de aanloop naar de COP29 aanleiding gegeven tot kritiek van milieuactivisten.
“COP-gastheren hebben de verantwoordelijkheid om vooruitgang te boeken en het antwoord ligt niet op de bodem van een oliebron of gaspijpleiding”, zegt Jasper Inventor, hoofd van de delegatie van Greenpeace International voor COP29.
Van al het geëxporteerde gas en olie wordt de uitstoot opgeteld bij de CO2-productie van de landen die het kopen en verbranden, en niet bij die van Azerbeidzjan.
Toch zeiden Azerbeidzjaanse functionarissen dat het land aanzienlijke vooruitgang boekt bij het vaststellen van zijn eigen groene agenda voor zijn land.
Het land streeft ernaar zijn capaciteit voor hernieuwbare energie te verhogen tot 30 procent in 2030 en de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met 40 procent te verminderen.
Shikhalijev noemde “megaprojecten op het gebied van schone energie”, zoals het transformeren van de heroverde Karabach-regio in een “groene energiezone” die volledig afhankelijk is van zonne-, wind- en waterkracht.
Maar experts zijn ervan overtuigd dat Azerbeidzjan geen klimaatplan heeft dat in overeenstemming is met de Overeenkomst van Parijs.
In september schatte de Climate Action Tracker-groep dat de uitstoot van broeikasgassen in Bakoe in 2030 met 23 tot 40 procent zal zijn toegenomen ten opzichte van 2020.
