Oud Grieks heiligdom zinkt in de Egeïsche Zee
Op een korte boottocht van de bruisende nachtclubs van Mykonos ligt het UNESCO-werelderfgoed Delos, een van de belangrijkste heiligdommen van de oude Griekse en Romeinse wereld.
Omringd door azuurblauw water bieden de 2000 jaar oude gebouwen van Delos een microkosmos aan informatie over het dagelijks leven tijdens de Hellenistische en Romeinse tijd.
Maar vanwege de stijgende zeespiegel als gevolg van de klimaatverandering zou de plek die bekend staat om zijn door stenen leeuwen bewaakte tempels binnen tientallen jaren voor altijd verdwenen kunnen zijn, waarschuwen wetenschappers.
“Delos is gedoemd om binnen ongeveer 50 jaar te verdwijnen”, zegt Veronique Chankowski, hoofd van de Franse archeologische school van Athene (EFA), die de site de afgelopen 150 jaar heeft opgegraven onder licentie van de Griekse staat.
Het stille drama van het kleine eiland in de Egeïsche Zee zou niet méér in strijd kunnen zijn met de drukte van het naburige Mykonos, dat jaarlijks honderdduizenden bezoekers trekt.
De ergste structurele schade is zichtbaar in een gebied dat in de eerste en tweede eeuw voor Christus ooit handels- en opslaggebouwen huisvestte en niet toegankelijk is voor bezoekers.
“Water komt in de winter de opslagplaatsen binnen. Het vreet weg aan de voet van de muren”, zegt Jean-Charles Moretti, directeur van de Franse missie op Delos en onderzoeker bij het Franse staatsinstituut voor onderzoek naar oude architectuur (IRAA).
“Elk jaar in de lente merk ik dat nieuwe muren zijn ingestort”, vertelde Moretti, die de afgelopen veertig jaar heeft deelgenomen aan opgravingen op het eiland, aan AFP.
In tien jaar tijd is de zeespiegel in sommige delen van het eiland met wel 20 meter gestegen, aldus Chankowski.
Uit een onderzoek van de Aristotelio Universiteit in Thessaloniki vorig jaar bleek dat stijgende temperaturen in combinatie met een hoge luchtvochtigheid de chemische samenstelling van bepaalde materialen die in cultureel erfgoedmonumenten worden gebruikt aanzienlijk kunnen beïnvloeden.
“Net als het menselijk lichaam zijn monumenten gebouwd om specifieke temperaturen te weerstaan”, vertelde studiebegeleider Efstathia Tringa, een meteorologie- en klimatologieonderzoeker aan de Aristoteles Universiteit in Thessaloniki, eerder dit jaar aan de krant Kathimerini.
Een bijkomend probleem vormt de gestage stroom toeristen uit Mykonos, die vaak afwijken van de toegestane gebieden.
In de zomer is er slechts een handjevol archeologen aanwezig om toezicht te houden.
Voor de oude Grieken was Delos de geboorteplaats van Apollo, de god van het licht, de kunst en de genezing, en van zijn zuster Artemis, de godin van de jacht.
De broers en zussen behoorden tot de belangrijkste goden die zowel door de Grieken als de Romeinen werden geëerd.
Op het hoogtepunt van zijn bekendheid tijdens de Romeinse tijd trok Delos pelgrims en handelaren uit de hele antieke wereld aan en groeide uiteindelijk uit tot een bruisende stad met zo'n 30.000 inwoners.
Maar de populariteit van het eiland bleek zijn ondergang. Het werd in de eerste eeuw voor Christus twee keer geplunderd en uiteindelijk helemaal verlaten.
Voorlopig zijn houten steunbalken gebruikt om sommige muren te ondersteunen, zei Chankowski.
Maar robuustere maatregelen zijn complex en vereisen een multidisciplinaire reactie, voegde ze eraan toe.
“Alle kuststeden zullen aanzienlijke gebieden verliezen die momenteel op zeeniveau liggen”, zegt Athena-Christiana Loupou, een Griekse archeoloog die groepen langs de belangrijkste bezienswaardigheden van de plek leidt.
“We hebben plastic rietjes vervangen door papieren rietjes, maar we hebben de oorlog verloren” om het milieu te beschermen, zei ze bitter.
