Ooit taboe, nu brouwen steeds meer Japanse vrouwen sake
Niet lang na zonsopgang controleert de Japanse sakebrouwer Mie Takahashi de temperatuur van het mengsel dat fermenteert in de 150 jaar oude sakebrouwerij van haar familie, Koten, gelegen in de uitlopers van de Japanse Alpen.
klasse = “cf”>
Ze staat op een oneffen, smal houten platform boven een enorme tank met daarin ruim 3.000 liter borrelende soep van gestoomde rijst, water en een rijstvorm, bekend als koji, en mengt deze met een lange peddel goed.
“De ochtenduren zijn cruciaal bij het maken van sake”, zegt Takahashi, 43. Haar brouwerij bevindt zich in de prefectuur Nagano, een regio die bekend staat om het maken van sake.
Takahashi behoort tot een kleine groep vrouwelijke toji, oftewel meester-sakebrouwers. Van de ruim 1.000 landelijke brouwerijen zijn er slechts 33 vrouwelijke toji geregistreerd bij de Japanse Toji Guild Association. Dat is meer dan enkele decennia geleden. Vrouwen werden tot na de Tweede Wereldoorlog grotendeels uitgesloten van de sakeproductie.
Het maken van sake heeft een geschiedenis van meer dan 1000 jaar, met sterke wortels in de traditionele Japanse Shinto-religie. Maar toen de drank tijdens de Edo-periode, van 1603 tot 1868, in massa werd geproduceerd, verbood een onuitgesproken regel vrouwen de toegang tot brouwerijen.
De redenen achter het verbod blijven onduidelijk. Eén theorie is dat vrouwen vanwege de menstruatie als onrein werden beschouwd en daarom werden uitgesloten van heilige ruimtes, zegt Yasuyuki Kishi, vice-directeur van het Sakeology Center aan de Niigata Universiteit.
klasse = “cf”>
“Een andere theorie is dat toen sake massaal werd geproduceerd, er veel zware arbeid en gevaarlijke taken bij betrokken waren”, zei hij. “Dus werd het werk als ongepast voor vrouwen gezien.”
Maar de geleidelijke afbraak van genderbarrières, in combinatie met een krimpende beroepsbevolking als gevolg van de snel vergrijzende bevolking van Japan, heeft ruimte gecreëerd voor meer vrouwen om in de sakeproductie te werken.
Ze gelooft dat de mechanisatie in de brouwerij ook helpt de genderkloof te verkleinen. Bij Koten tilt een kraan honderden kilo’s gestoomde rijst in batches op en plaatst deze op een koelband, waarna de rijst door een slang wordt gezogen en naar een aparte ruimte wordt getransporteerd waar koji wordt gekweekt.
“Vroeger zou dit allemaal met de hand zijn gedaan”, zegt Takahashi. “Met behulp van machines worden meer taken toegankelijk voor vrouwen.”
Sake, of nihonshu, wordt gemaakt door gestoomde rijst te fermenteren met koji-schimmel, die zetmeel in suiker omzet. De eeuwenoude brouwtechniek werd eerder deze maand erkend als immaterieel cultureel erfgoed van UNESCO.
