KUNSTEN & LIFE Bevroren bibliotheek van eeuwenoud ijs vertelt verhalen over het verleden van het klimaat Hoe werd de lucht ingeademd door Caesar of Christoffel Columbus? Een gigantische vriezer in Kopenhagen bevat de antwoorden en bewaart blokken ijs met sfeervolle verhalen van duizenden jaren oud.

Hoe werd de lucht ingeademd door Caesar of Christoffel Columbus? Een gigantische vriezer in Kopenhagen bevat de antwoorden en bewaart blokken ijs met sfeervolle verhalen van duizenden jaren oud.

Het Ice Core Archive, dat 25 kilometer ijs herbergt dat voornamelijk uit Groenland is verzameld, helpt wetenschappers veranderingen in het klimaat te begrijpen.

“Wat we in dit archief hebben is de prehistorische klimaatverandering, een verslag van de activiteiten van de mens in de afgelopen 10.000 jaar”, vertelde professor glaciologie Jorgen Peder Steffensen van de Universiteit van Kopenhagen aan AFP.

IJsblokken zijn al 43 jaar zijn passie en tijdens het boren in de ijskap van Groenland ontmoette hij zijn vrouw Dorthe Dahl-Jensen, ook een topexpert op het gebied van paleoklimatologie.

Steffensen beheert sinds 1991 de opslagplaats, een van de grootste ter wereld, met 40.000 blokken ijs gestapeld op lange rijen planken in grote dozen.

De bevroren monsters zijn uniek en bestaan ​​uit samengeperste sneeuw en niet uit bevroren water.

“Het hele luchtruim tussen de sneeuwvlokken zit gevangen als belletjes binnenin en de lucht in deze belletjes is even oud als het ijs”, legt Steffensen uit.

De voorkamer van de opslagplaats is vergelijkbaar met de leeszaal van een bibliotheek: hier kunnen wetenschappers het ijs onderzoeken dat ze uit de hoofdbibliotheek of opslagruimte hebben gehaald.

Maar ze moeten er snel bij zijn: de temperatuur in de voorkamer wordt op 18 graden Celsius gehouden, beslist zacht vergeleken met de -30 graden Celsius in de opslagruimte.

Hier haalt Steffensen een blok ijs uit een doos. De luchtbellen zijn met het blote oog zichtbaar: het is sneeuw die viel tijdens de winter van het jaar nul.

“Dus we hebben de kerstspullen, de echte kerstsneeuw”, zegt Steffensen met een grote grijns, zijn hoofd bedekt met een warme wintermuts met harige oorflappen.

Een team van onderzoekers bracht de eerste ijskernen in de jaren zestig naar Denemarken vanuit Camp Century, een geheime Amerikaanse militaire basis op Groenland.

De meest recente dateren van deze zomer, toen wetenschappers het gesteente van Oost-Groenland op een diepte van 2,6 kilometer raakten en het oudst mogelijke ijs verzamelden.

Deze monsters bevatten extracten van 120.000 jaar geleden, tijdens de meest recente interglaciale periode, toen de luchttemperaturen in Groenland 5 graden hoger waren dan vandaag.

“De aarde is gemakkelijk veel warmer geweest dan nu, maar dat was voordat er mensen waren”, zei Steffensen.

Dit onlangs verworven ijs zou wetenschappers moeten helpen inzicht te krijgen in de stijgende zeespiegel, die slechts gedeeltelijk kan worden verklaard door de krimpende ijskap.

Een ander deel van de verklaring komt van ijsstromen, snel bewegend ijs op de ijskap dat in een alarmerend tempo smelt.

“Als we de ijsstromen beter begrijpen, kunnen we een beter idee krijgen van hoeveel de bijdrage (aan de stijgende zeespiegel) van Groenland en Antarctica in de toekomst zal zijn”, aldus Steffensen.

Hij hoopt dat ze de zeespiegelstijging over 100 jaar kunnen voorspellen met een foutmarge van 15 centimeter, een grote verbetering ten opzichte van de huidige 70 centimeter.

IJskernen zijn de enige manier om de toestand van de atmosfeer te bepalen vóór de door de mens veroorzaakte vervuiling.

“Met ijskernen hebben we in kaart gebracht hoe broeikasgassen, kooldioxide en methaan in de loop van de tijd variëren”, aldus Steffensen.

“En we kunnen ook de impact zien van de verbranding van fossiele brandstoffen in de moderne tijd.”

Dit project staat los van de Ice Memory Foundation, die ijskernen heeft verzameld op twintig locaties over de hele wereld om ze te bewaren voor toekomstige onderzoekers van het Frans-Italiaanse onderzoeksstation Concordia op Antarctica, voordat ze voor altijd verdwijnen als gevolg van de klimaatverandering.

“Het opslaan van het ijsgeheugen van Groenland is erg goed”, zei het hoofd van de stichting, Jerome Chappellaz.

Maar, zo merkte hij op, de opslag van monsters in een industriële vriezer is gevoelig voor technische problemen, financieringsproblemen, aanvallen of zelfs oorlogen.

In 2017 stelde een vriezer die kapot ging aan de Universiteit van Alberta in Canada 13 procent van zijn kostbare monsters van duizenden jaren oud bloot aan ongewenst warme temperaturen.

Op Concordia Station is de gemiddelde jaartemperatuur -55 graden Celsius, wat de komende eeuwen optimale opslagomstandigheden biedt.

“Ze hebben een schat”, zei Chappellaz, terwijl hij de Denen opriep om zich bij Concordia’s project aan te sluiten.

“We moeten deze schat beschermen en er, voor zover mogelijk, voor zorgen dat deze deel uitmaakt van het werelderfgoed van de mensheid.”